درمان اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
درمان اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) چیست؟ مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) که به‌عنوان مفصل لغزنده نیز شناخته میشود، استخوان فک را به جمجمه متصل می‌کند و در هر دو طرف صورت انسان وجود دارد. این مفصل یکی از مهم‌ترین مفاصل بدن است که در حرکت‌های مختلف فک مانند باز و بسته کردن دهان، جویدن و صحبت کردن نقش اساسی دارد. به عبارت دیگر، مفصل TMJ به کمک عضلات فک و صورت، امکان حرکت در جهات مختلف را فراهم می‌کند، هم به صورت افقی و هم عمودی. مفصل گیجگاهی زیرواره‌ای مانند یک لولای لغزشی عمل می‌کند و استخوان فک را به جمجمه متصل می‌سازد. در هر طرف فک یک مفصل از این نوع وجود دارد. اختلالات مفصل فکی گیجگاهی نوعی از اختلالات مفصل گیجگاهی زیرواره‌ای هستند که می‌توانند منجر به درد در مفاصل فک و ماهیچه‌هایی که حرکات فک را کنترل می‌کنند، شوند.
تعیین دقیق علت اختلالات مفصل فکی گیجگاهی غالباً دشوار است. درد ممکن است به دلایل مختلفی مانند عوامل ژنتیکی، ورم مفاصل یا آسیب به فک بروز کند. برخی افراد که درد فک دارند، تمایل به دندان فشاری دارند، هرچند این عادت همیشه نشان‌دهنده اختلالات TMJ نیست. اغلب، درد و ناراحتی ناشی از این اختلالات موقتی است و می‌تواند با مراقبت‌های شخصی و یا درمان‌های غیرجراحی کاهش یابد. جراحی معمولاً به عنوان آخرین روش بعد از شکست دیگر درمان‌ها در نظر گرفته میشود، اما برخی افراد ممکن است از روش‌های جراحی بهره‌مند شوند.
سندروم TMJ چیست؟
سندروم TMJ یا اختلال مفصل گیجگاهی فکی به مجموعه‌ای از علائم گفته میشود که در اثر مشکلات و اختلالات در عملکرد مفصل گیجگاهی فکی و عضلات مرتبط با آن ایجاد میشود. این اختلالات ممکن است باعث بروز درد، گرفتگی، و صداهایی مانند “کلیک” یا “جرجیر” در ناحیه فک شوند. این سندروم می‌تواند در اثر آسیب، التهاب، تنش عضلانی، یا حتی اختلالات ژنتیکی ایجاد شود.
بیشتر بخوانید:
مراقبت های بعد از عمل شکستگی فک
تشخیص سندروم TMJ
تشخیص اختلالات TMJ معمولاً توسط دندانپزشک یا متخصص فک و صورت انجام میشود. در بسیاری از موارد، این تشخیص شامل ارزیابی علائم بالینی، معاینه فیزیکی، و در بعضی موارد استفاده از آزمایشات تصویربرداری مانند رادیوگرافی یا MRI برای بررسی وضعیت مفصل می‌باشد. در صورتی که علائم خاصی از قبیل درد مداوم یا محدودیت حرکتی در فک وجود داشته باشد، پزشک ممکن است تصمیم به انجام آزمایش‌های تکمیلی بگیرد.
برای تشخیص سندروم TMJ و دریافت نوبت مشاوره می توانید با شماره های موجود در سایت دکتر میلاد اعتمادی تماس حاصل فرماید.
علائم و نشانه‌های اختلالات مفصل فکی گیجگاهی
نشانه‌ها و علائم اختلالات مفصل فکی گیجگاهی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- داشتن درد در قسمت کنار صورت، سر، گوش‌ها و هنگام غذا خوردن
- احساس درد در یک یا هر دو مفصل گیجگاهی زیرواره‌ای
- درد در اطراف و داخل گوش
- دشواری یا درد در حین جویدن
- درد در ناحیه صورت
- اختلال در بینایی و تاری دید
- متورم شدن شقیقه ها
- اختلال در شنوایی و شنیدن صدای زنگ در گوش
- درد در قسمت کمر، شانه، بازو و زبان
- باد کردن و التهاب کناره‌های صورت
- دندان‌درد و سردرد
- قفل شدن فک و گرفتگی عضلات آن
- قفل شدن مفصل که ممکن است باعث سختی در باز یا بسته کردن دهان شود
- ایجاد صداهایی همچون کلیک یا فشار هنگام باز کردن دهان یا گاز زدن. اما اگر درد یا محدودیت حرکتی وجود نداشته باشد، ممکن است نیاز به درمان وجود نداشته باشد.
این اطلاعات می‌تواند به تشخیص بهتر و مدیریت علائم اختلالات TMJ کمک کند.
علل اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
اختلالات TMJ معمولاً ناشی از ترکیبی از عوامل مختلف هستند. در اکثر موارد، این مشکلات ممکن است به دلایل مختلفی از جمله موارد زیر ایجاد شوند:
آسیب‌های فکی یا ضربات مستقیم به صورت:
آسیب‌های وارد شده به مفصل فک یا استخوان‌های اطراف آن، می‌تواند منجر به اختلال در عملکرد مفصل TMJ شود.
تنش عضلانی و دندان قروچه:
بسیاری از افراد به‌طور ناخودآگاه هنگام استرس یا خواب، دندان‌های خود را به هم می‌فشارند، که این کار فشار زیادی بر مفصل فک وارد می‌کند و می‌تواند باعث بروز TMJ شود.
ورم مفاصل یا آرتریت:
شرایطی مانند آرتریت روماتوئید یا آرتروز می‌توانند باعث التهاب در مفصل فک شوند و اختلالات TMJ را به دنبال داشته باشند.
اختلالات ژنتیکی:
در برخی از موارد، افراد به‌طور ژنتیکی مستعد مشکلات مفصل گیجگاهی فکی هستند.
بیشتر بخوانید:
جراحی فک شکسته | درمان شکستگی فک و صورت
درمان اختلالات مفصل گیجگاهی فکی
درمان سندروم TMJ به شدت مشکل و علائم آن بستگی دارد. بیشتر افراد می‌توانند از روش‌های غیرجراحی برای تسکین علائم استفاده کنند، که در بسیاری از موارد بهبودی قابل توجهی به همراه دارد. این روش‌ها شامل موارد زیر هستند:
درمان‌های دارویی:
- داروهای مسکن برای کاهش درد و التهاب (مانند ایبوپروفن)
- داروهای شل‌کننده عضلات برای کاهش تنش عضلانی
- داروهای ضد افسردگی یا آرام‌بخش در برخی موارد برای کنترل درد و استرس
فیزیوتراپی و تمرینات خاص:
فیزیوتراپی می‌تواند در کاهش تنش عضلانی و بهبود حرکات فک مؤثر باشد. درمان‌های فیزیکی مانند ماساژ، تمرینات کششی فک، و استفاده از دستگاه‌های ارتودنسی می‌تواند کمک‌کننده باشد.
کاستومایز یا آتل دندان:
استفاده از آتل‌های دندانی یا محافظ‌های دهانی در شب، به‌ویژه برای جلوگیری از دندان قروچه، می‌تواند به کاهش فشار وارد شده به مفصل TMJ کمک کند.
جراحی فک و صورت:
جراحی معمولاً به‌عنوان آخرین گزینه درمانی در نظر گرفته میشود و تنها در مواردی که دیگر درمان‌ها مؤثر نبوده باشند، انجام میشود. این جراحی‌ها می‌توانند شامل ترمیم مفصل یا در موارد شدیدتر، تعویض مفصل باشند. در صورتی که برای درمان نیاز به جراحی فک و صورت در اصفهان داشتید می توانید با دکتر میلاد اعتمادی برای جراحی مشاوره دریافت کنید.
پیشگیری و توصیه‌ها از بروز اختلالات TMJ
برای پیشگیری از بروز اختلالات TMJ، رعایت چند نکته مهم می‌تواند کمک‌کننده باشد:
- کاهش استرس و انجام تمرینات آرام‌بخش برای فک
- اجتناب از دندان قروچه و فشار بی‌دلیل به فک
- توجه به وضعیت خواب و استفاده از محافظ‌های دهانی در هنگام خواب برای جلوگیری از فشار به مفصل فک
- تغذیه سالم و اجتناب از جویدن غذاهای سخت و سفت
در نهایت، مهم است که به هرگونه درد یا ناراحتی در ناحیه فک توجه کرده و در صورت بروز علائم اختلالات TMJ به یک متخصص فک و صورت مراجعه کنید تا درمان‌های مناسب انجام شود.
